Çankırı Karatekin Üniversitesi

ELDİVAN SAĞLIK HİZMETLERİ MESLEK YÜKSEKOKULU`NDAN COVID-19 TESPİT KİTİ PROJESİ

Eldivan Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu öğretim elemanları, Kuzey Anadolu Kalkınma Ajansı tarafından planlanan "COVID-19 ile Mücadele ve Dayanıklılık Programı" kapsamında başlatılan proje teklif çağrısına katıldı.

Projeler içerisinde tespit kiti ile ilgili yaptığı çalışmayla öne çıkan Dr. Öğr. Üyesi Serhat Sirekbasan, hazırladığı “COVID-19 tanısında looparacılı izotermal amplifikasyon(LAMP) tespit kitinin geliştirilmesi“ projesi ile başvuruda bulundu.

Bu projenin gerçekleştirilmesiyle birlikte, COVID-19 tanısında kullanılan PCR testlerine alternatif olarak sofistike ekipman gerektirmeyen, sonuçların reaksiyon karışımının bulanıklığı ile çıplak gözle gözlemlenebilen ve yaklaşık 30 dakika gibi kısa bir süre içerisinde hızlı tanıya imkân sağlayabilen yerli ve millî bir yöntem geliştirilecektir. Ayrıca, planlanan bu yöntemin gerçekleşmesi durumunda, tanıda dışa bağımlılığın azaltılabilmesi açısından yakın gelecekte katma değeri olan, bilgi ve teknolojik düzeyi yüksek ürünlerin geliştirilmesine de olanak sağlanabilecektir.

Proje Başvuru Formu

Taahhütname

ELDİVAN SHMYO TARAFINDAN COVID-19 KARANTİNA SÜRECİNİN YAŞLILAR ÜZERİNDEKİ DEPRESYON DÜZEYİNE ETKİSİ KONULU PROJE BAŞLATILDI

Eldivan Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Öğretim Elemanı Dr. Öğr. Üyesi Tahsin Barış Değer tarafından, karantina nedeniyle uzun süredir evde kalan 65 yaş ve üstü kişilerin üzerinde oluşan depresyon düzeyinin ölçülmesi amacıyla bir proje başlatıldı.

Başlık

Covid – 19 karantina sürecinin yaşlılarımız üzerindeki depresyon düzeyine etkisi

Konu

Bilindiği üzere ülkemiz covid-19 adı verilen virüs pandemisine karşı ulusal bir mücadele vermektedir. Bu mücadele kapsamında ileri yaşta olanlar özellikle de kronik hastalığı bulunan yaşlılar en önemli risk grubunu oluşturmaktadır (Kupferschmidt ve Cohen, 2020). Bu nedenle ileri yaştaki vatandaşlarımızı korumak amacıyla devletimiz tarafından 65 yaş ve üstü vatandaşlarımıza sokağa çıkma yasağı uygulanmaya başlanmıştır (İçişleri Bakanlığı, Genelge, 21 Mart 2020). Bu uygulama hem ülkemizde virüsün yayılmasını azaltmak hem de yaşlılarımızı korumak için gerekli görülmüştür. Bu karantina uygulamasının daha ne kadar devam edeceği de bilinmemektedir. Bu karantina uygulamasının yaşlılarımızın sağlığını koruması olumlu tarafıdır, ancak bu uygulama yaşlılarımız açısından birçok sorunu da beraberinde getirmektedir. Yalnız yaşayan veya kendisi gibi ileri yaşta olan eşi ile beraber yaşayan yaşlılar günlük ihtiyaçlarını ve gıda alışverişlerini nasıl karşılayacaklardır? Birileri veya bazı kurumlar yardımcı olsalar bile, başkalarına muhtaç olmak onlar için nasıl bir duygudur? İçlerinde gayet sağlıklı olanlar da vardır. Yılların verdiği yaşam deneyimi ile bilinçli ve kendini kontrol edebilen yaşlılara yasak uygulamak onları nasıl etkilemektedir? Yaş ayrımcılığı onlara kendilerini nasıl hissettirmektedir?

Amaç

Bu çalışmayla yaklaşık 30-40 günlük bir sokağa çıkma yasağı uygulaması sonrası ülkemiz yaşlılarındaki depresyon seviyesi ölçülmek istenmektedir.

Örneklem

Evren ülkemizde yaşayan, 65 yaş ve üstü olan tüm vatandaşlarımızdır. Örneklem ise bu vatandaşlarımıza cep telefonu ve internet vasıtasıyla ulaştıracağımız anketlerimizi cevaplayanyaşlılarımızdan oluşacaktır.

Yöntem ve Araçlar

Veriler anketler yolu ile toplanacaktır. Anketlerden birisi araştırmacı tarafından oluşturulan ve yaşlının kronik hastalıklarını, sokağa çıkma yasağı süresince neler yaptığı ile ilgili bilgilerini kaydetmeye yarayan bir ankettir. İkinci anketimiz ise Geriatrik Depresyon Ölçeğidir. Geriatrik Depresyon Ölçeği Kısa Formu Sheik ve Yesavage tarafından geliştirilen, Türk yaşlılarına yönelik geçerlilik ve güvenilirlik çalışması yapılan bir ölçektir (Sheik ve Yesavage 1986, Durmaz ve ark. 2018). Yaşlılara telefon numaraları vasıtasıyla mesaj yolu ile ulaşmak için ülkemizdeki GSM operatörleri ile yazışmalarımız sürmektedir. Bu yolla ulaşmamız mümkün olmaz ise, sosyal medya yolu ile ulaşmaya çalışılacaktır. Çalışmamız ulusal bir çalışma olduğundan mümkün olan en fazla sayıda yaşlı bireye ulaşmak hedeflenmektedir.

Süreç

Verilerin en fazla 1 ay içerisinde toplanılması hedeflenmektedir. Yaşlılara yönelik sokağa çıkma yasağı ne zaman sona erecek bilinmemektedir. Bu süre bitmeden veriler toplanmalıdır.

Analiz

Chi-square testi ve lojisticregression testi uygulanacaktır.

Kaynaklar

C. İçişleri Bakanlığı. 65 Yaş ve Üstü ile Kronik Rahatsızlığı Olanlara Sokağa Çıkma Yasağı Genelgesi, 21.03.2020, Erişim tarihi: 25.03.2020, https://www.icisleri.gov.tr/65-yas-ve-ustu-ile-kronik-rahatsizligiolanlara-sokaga-cikma-yasagi-genelgesi
Sheik J.I, Yesavage J.A. (1986). GeriatricDepressionScale (GDS) RecentEvidenceand Development of a ShorterVersion. ClinicalGerontologist. Vol. 5(1/2).
Durmaz B, Soysal P, Ellidokuz H, Işık A,T. (2018). Validityandreliability of geriatricdepression scale-15 (short form) in Turkisholderadults. North ClinIstanb. 5(3): 216-220.

Anket soruları:

Yaşlı Tanıtım ve Durum Tespit Formu
1. Yaşınız?	1. 65-74 yaş 2. 75-84 yaş 3. 85 ve üzeri
2. Cinsiyet	Kadın 2. Erkek
3. Eğitim durumu?	1. Okur-yazar değil 2. Okur-yazar 3. İlkokul 4. Ortaokul 5. Lise 6. Üniversite
4 .Kiminle yaşıyorsunuz?	1. Yalnız 2. Eşi 3. Eşi ve çocukları 4. Çocukları 5. Diğer
5. Sürekli tedavi gördüğünüz kronik bir hastalığınız var mı?	1. Evet 2. Hayır
6. Evet ise hastalığınız nedir/nelerdir?	1.Tansiyon 2. Kalp 3. Şeker 4. KOAH 5. Böbrek 6. Kanser 7. Ülser 8. Karaciğer 9. Kemik erimesi 10. Kireçlenme 11. Tiroid
7. Covid-19 salgını ülkemiz için sizce ne kadar ciddi bir tehlike arz ediyor?	1. Fazla yayılacağını düşünmüyorum 2. Birazyayılabilir ve ölümler olacak 3. Çok yayılacak ve hayat düzenimiz alt üst olacak
8. Bu hastalığın size bulaşmasından korkuyor musunuz?	1. Evet 2. Hayır
9. Bu hastalığın yakınınıza bulaşmasından endişe ediyor musunuz?	1. Evet 2. Hayır
10. Hastalığı önlemek için neler yapıyorsunuz?	1.Ellerimi sık sık yıkıyorum 2.Evimin dışında kimse ile yakın temas kurmuyorum 3.İyi besleniyorum, bol sıvı alıyorum 4.Odamı sık sık havalandırıyorum
11. 65 yaş ve üstüne uygulanan sokağa çıkma yasağını doğru buluyor musunuz	Evet 2. Hayır
12. Bu yasak başladığından beri hiç sokağa çıktınız mı?	1. Evet 2. Hayır
13. Evet ise ne amaçla çıktınız?	1. Temel gıda alışverişi için 2. Mecburiyet durumunda (sağlık, diğer zorunluluk) 3. Can sıkıntısından 4. Yürüyüş için
14. Hayır ise dışarı ihtiyaçlarınızı nasıl karşıladınız?	1. Birlikte yaşadığım diğer aile üyeleri 2. Birlikte yaşamadığım çocuklarım, torunlarım 3. Resmi kurumlar (belediye, polis) 4. İnternet yolu ile alış-veriş 5. Tanıdık bakkal, kasap telefon ederek
15. Sosyal medya iletişim araçlarının hangilerini kullanıyorsunuz?	1. WhatsApp 2. Facebook 3. E mail 4. Skype 5. Sadece cep telefonuyla konuşma
16. İnternet üzerinden alış-veriş yapabiliyor musunuz?	1. Evet 2. Hayır
17. Hayır ise neden?	1. Kredi kartım olmadığı için 2. Bilgisayarı o amaçla kullanmasını bilmiyorum
18. Sokağa çıkma yasağı süresince en çok zorlandığınız şeyler nelerdir?	1. Alışveriş 2. Hastaneye gitmek 3. Evde sıkılmak 4. Sosyal açıdan
Geriatrik Depresyon Ölçeği Kısa Form
19. Genel olarak hayatınızdan memnun musunuz?	Evet Hayır
20. Faaliyet ve ilgilerinizin çoğunu bıraktınız mı?	Evet Hayır
21. Hayatınızın anlamsız olduğunu düşünüyor musunuz?	Evet Hayır
22. Sıklıkla canınız sıkkın mıdır?	Evet Hayır
23. Keyfiniz çoğu zaman yerinde mi?	Evet Hayır
24. Sanki size kötü bir şey olacakmış gibi bir korku yaşıyor musunuz?	Evet Hayır
25. Kendinizi çoğu zaman mutlu hisseder misiniz?	Evet Hayır
26. Sıklıkla çaresiz hisseder misiniz?	Evet Hayır
27. Dışarıya çıkıp değişik bir şeyler yapmaktansa evde kalmayı mı tercih edersiniz?	Evet Hayır
28. Birçok kişiye göre daha fazla unutkanlığınız var mı?	Evet Hayır
29. Hayatta olmak sizin için güzel bir şey mi?	Evet Hayır
30. Kendinizi oldukça değersiz buluyor musunuz?	Evet Hayır
31. Gücünüz kuvvetiniz yerinde mi?	Evet Hayır
32. Durumunuz size ümitsiz geliyor mu?	Evet Hayır
33. Çoğu insanın sizden daha iyi durumda olduğunu düşünüyor musunuz?	Evet Hayır

ELDİVAN SAĞLIK HİZMETLERİ MYO TARAFINDAN YAŞLILARA VE YAŞLILARA BAKIM VERENLERE DESTEK PROJESİ BAŞLATILDI

Çankırı Karatekin Üniversitesi Eldivan Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu ve Eldivan Kaymakamlığı iş birliği ile, COVID-19 salgını sürecinde Eldivan’da yaşayan ve evde kalmak zorunda olan yaşlılara destek olmak için bir proje başlatıldı.

Proje kapsamında, toplam nüfusuna oranı %20 olan 65 yaş üstü kişi sayısı ile ülkemizdeki yaşlı nüfusu oldukça yüksek ilçelerden olan Eldivan’daki tüm yaşlılara ulaşılmaya çalışıldı.

Yaşlı Bakımı Programı Öğretim Üyesi Dr. Barış Değer ve Evde Hasta Bakımı Programı Öğretim Görevlisi Yadigar Ordu tarafından yürütülen projeye, üniversiteden görevlilerinin yanı sıra Eldivan Kaymakamlığı Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı personeli de katılarak destek oldu.

Proje kapsamında yaşlıların sağlık sorunları ve sosyal ihtiyaçları tespit edilerek yaşam kaliteleri ölçülüyor. Ayrıca, yaşlıya bakım verenlerin bakım yükü de ölçülerek bakım yükü yüksek çıkanlara yönelik yüklerini hafifletecek programlar planlanıyor.

SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ TARAFINDAN HAZIRLANAN BİLGİLENDİRİCİ VİDEOLAR İLE SAĞLIK DURUMU FARKLILIK GÖSTEREN KİŞİLERİN PANDEMİ SÜRECİNDE NE GİBİ TEDBİRLER ALMASI GEREKTİĞİ ANLATILIYOR

Sağlık Bilimleri Fakültesi tarafından kısa videolar hazırlanarak COVID-19 Pandemisi ve sonrasında yaşanılabilecek benzer salgın durumları ile ilgili bilgilendirmeler yapıldı. Videolar, Fakülte web sayfasının yanı sıra Üniversitesinin sosyal medya hesaplarında da paylaşıldı. Aynı zamanda birer sağlık çalışanı olan Fakültedeki öğretim elamanları ve öğrencilerine de bu videolar iletilerek şahsi sosyal medya hesaplarından paylaşmaları ve çevrelerinde kişilere konu ile ilgili gerekli bilgilendirmeleri yapmaları istendi.

SAĞLIK BAKANLIĞI VERİ SİSTEMİ VİDEO DESTEKLİ BİLGİLENDİRME (https://sbf.karatekin.edu.tr/default.aspx)

Yeni Koronavirüs Hastalığından korunma

Ellerimizi Nasıl Yıkamalıyız?

Ellerimizi ne zaman yıkamalıyız?

Sosyal Mesafe

14 Kural

Tıbbi maske kullanımı

Korunma yöntemleri nelerdir?

Hastalık belirtileri

Nasıl bulaşır?

Yeni Korona virüs hastalığı nasıl yayıldı?

Korona virüs nedir?

SOSYAL DESTEK VİDEOLARI

Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH) ve astım olan yaşlı ve yakınları için öneriler konulu bilgilendirici kısa video

Hipertansiyonu olan yaşlı ve yakınları için öneriler konulu bilgilendirici kısa video

Diyabeti olan yaşlı ve yakınları için öneriler konulu bilgilendirici kısa video

Kanserli yaşlı ve yakınları için öneriler konulu bilgilendirici kısa video

Evde sosyal hayat konulu bilgilendirici kısa video

Rahatlama teknikleri konulu bilgilendirici kısa video

Yaşlılarda evde düşmeyi önleyen öneriler konulu bilgilendirici kısa video

Solunum egzersizleri konulu bilgilendirici kısa video

Pandemi döneminde annelere emzirme önerisi konulu bilgilendirici kısa video

Bağışıklığı güçlendirmek için beslenme önerileri konulu video

Bulaşıcı hastalıklardan temel korunma yolları ile ilgili kısa video

SOSYAL FARKINDALIK VİDEOLARI

Yeni koronavirüs hastalığından korunmak elimizde konulu bilgilendirici kısa video

Maske kullanımı konulu bilgilendirici kısa video

Çocuk Gelişim Bölümü öğrencilerinin farkındalık çocuklardan mesaj konulu video

EDEBİYAT FAKÜLTESİ PSİKOLOJİ GÜNLÜKLERİ İLE DİJİTAL ORTAMDA TOPLUMA PSİKOLOJİK DESTEK SAĞLANIYOR

Çankırı Karatekin Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Hasan Ayrancı’nın talimatı ile Edebiyat Fakültesi Psikoloji Bölümü Öğretim Elemanları tarafından pandemi sürecinde topluma psikolojik destek sağlamak amacıyla “Psikoloji Günlükleri” uygulamasını hayata geçirildi.

Öğrenciler, ebeveynler, çocuklar ve ileri yaşlardaki insanlara destek olma hedefiyle karantina sürecinde yaşanan psikolojik sorunlar ve çözüm önerilerini anlatmak için Psikoloji Bölümü Öğretim Elamanları tarafından çekilen videolar, düzenli olarak her gün Üniversitenin sosyal medya hesaplarından paylaşılmaya devam ediyor.

Psikoloji Günlükleri Bilgilendirme Broşürü

KONULAR

Uzaktan eğitim

Bilgi kaynaklarını izleme ve kaçınılması gereken tutumlar

Zorlayıcı duyguları tanıma ve kabul etme

Felaketleştirici düşünceleri kontrol etme

Korona günlerinde ramazan ayı boyunca dikkat edilmesi gereken konular

Sosyal bağları canlı tutma

Günlük rutinleri devam ettirme

Bedensel iyilik halini arttıran egzersizlerden yararlanma

Pozitif bireysel gelişim olasılıklarını değerlendirme

Korona ve ruh sağlığına yönelik olumsuz etkiler ile psikolojik yardım almak